درروشنای رمضان (۱۶)

قــربـانـی


یکی از واجبات مناسک حج، قربانی است. این سنت به‌جامانده از آزمایشی بود که حضرت ابراهیم (ع) به‌آن آزموده شد. آزمایشی که بر اساس آن، ابراهیم (ع) به فرمان خدا مأمورشد که فرزند برومندش اسماعیل را قربانی کند.

اما فلسفه این قربانی چیست؟
مسیر تکامل، همواره راهش را با درگیری و مبارزه باز کرده است تا پدیده‌های تطبیق‌پذیر، پیروز شوند. ‌ ‌ولی آیا موفقیت پدیده‌های نو و تطبیق‌پذیر، آسان به‌دست می‌آید؟
نه! سنت آفرینش این است که ”نو“ همیشه از میان درگیری، همیشه از میان قربانی و قیمت‌دادن پیروز شود تا شایستگی، صلاحیت و اصالت خودش را در نبرد اضداد، ‌ به‌اثبات برساند.
به‌این‌ترتیب است که صلاحیت بقاء، ‌احراز می‌کند، چراکه با پرداخت قیمت و از دل حل تضاد به‌دست آمده است. درغیر این‌صورت، توفان انتخاب اصلح، محو و نابودش خواهد کرد.
به قول قرآن:
”انّ الأرض یرثها عبادی الصّالحون“
”زمین را بندگان صالح به ارث می‌برند“.
طی همین جریان است که انسانها، ‌احزاب، و سازمانهای درست و اصولی، ساخته و آبدیده می‌شوند. ‌بنابراین ضربه‌خوردن و قربانی‌دادن امر ناگواری هم نیست!
هر ضربه و هر شکست، اگر که با آن درست برخورد بشود، دریچه‌یی است به سوی مراحل بالاتر و پیروزی. چراکه تکامل، ‌ راه خودش از میان نبرد اضداد باز کرده است. اضداد و تضادها و درگیریها تا مدتی می‌توانند خاموش باشند ولی حتماًً به تعارض می‌رسند. و آن‌وقت است که حل این تضاد متعارض شده، به قربانی نیاز دارد! چراکه تکامل همیشه با جهش و انقلاب همراه بوده است.
تغییرات انقلابی، ‌رنجها و قربانیهای خاص خودش را می‌طلبد. یعنی که باید قیمت آن‌را هرچه هست پرداخت، باید فدیه داد. شکوه و عظمت تکامل نیز در همین‌جاست. این حماسه واقعی و بسیار متعالی و شکوهمند آفرینش است! چرا؟ برای این‌که پدیده ”نو“ همواره با قربانی به‌دست آمده است. پیروزی هم همینطور. برای همین از قربانی‌دادن نباید هراسید. ‌ مگر اوج مراسم حج به قربانی ختم نمی‌شود؟ هرکس می‌خواهد از خانه خدا عبور کند، ‌ این عبور، لازمه‌اش قربانی است. منهای این، ‌ رمز در کعبه بازنخواهد شد.
پس در یک کلام قربانی، رمز تکامل است.