به‌دنبال تهاجمات نیروهای روسیه تزاری به شهر مرو و چند شهر دیگر شمالی ایران قدیم، این شهر به همراه خیوه، تاشکند، سمرقند و بخارا در ۲۸ فوریه ۱۸۸۱ مطابق با ۹ اسفند ۱۲۵۹شمسی از ایران جدا شد.
این جداسازی براساس معاهده‌یی در زمان ناصرالدین‌شاه با دولت روسیه رسمیت یافت و خط مرزی جدیدی ترسیم گردید.
این معاهده بعد از معاهده ننگین ترکمانچای انجام گرفت.
شهر مرو، قرنها از بزرگترین شهرهای ایران در شمال شرق دریای مازندران بود و گاه نیز پایتخت ایران بوده است. مرو همچنین یکی از ۴شهر بزرگ خراسان قدیم بوده است. شهر مرو در زمان حمله مغول از جمله شهرهای ایران بود که به‌کلی ویران شد و مغولها تمامی مردم آن شهر را کشتند.
سلسله قاجاریه از سال ۱۷۹۴ تا سال ۱۹۲۵ بر ایران حکمروایی کرده‌اند . در طی این مدت بسیاری از نقاط ایران به‌موجب قراردادهای ننگین و خفت‌بار از ایران جدا شده است.
مجموع سرزمینهای جداشده در دوره قاجار ۲.۲۵۹.۴۹۰ کیلومتر مربع بوده است.
