۱۵خرداد۳۶۷ – ۵ژوئن۹۸۸:
به دنبال درگذشت فخرالدوله دیلمی در سال ۳۸۷ هجری قمری، که بر‌اساس برخی اسناد تاریخی مصادف با هفته اول ژوئن ۹۸۸ میلادی بود، از آنجا که فرزندانش نابالغ بودند، همسر وی بانو ملک خاتون جانشین وی شد و حکمران ری و مناطق مرکزی ایران گردید.
دیلمیان از اولین دولتهای ایرانی پس از انقراض سلسله عباسیان بودند.
ملک خاتون در دورانی حکومت را به‌دست گرفت که از یکسو سلطان محمود غزنوی بر خراسان چیره شده بود و از سوی دیگر قابوس بن وشمگیر بر گرگان حکومت می‌کرد.
درایت و تدبیر ملک خاتون باعث شد که تا زمانی که او زنده بود نه قابوس و پسرش فلک‌المعالی کاری از پیش بردند و نه سلطان محمود توانست به‌سرزمین ری چشم طمع بدوزد.
ملک خاتون دردوران حکومت خود، جنگهای مختلفی را فرماندهی کرد و با قدرتهایی که حکومت ری را در خطر قرار می‌دادند درگیرشد و از تمامی آنها پیروز بیرون آمد
.
