فرعون - «رامسس دوم»

مقدمه: در دهه 60قرن گذشته جمال عبدالناصر اقدام به ساختن سد آسوان (Aswan) بر روی رود نیل کرد.
کارگران مصری، در کاری فشرده، ساختن سد را به پیش می‌بردند. سدی که برای کشاورزی و اقتصاد مصر، بسیار حیاتی بود. اما در همین سرزمینی که کارگران مصری سد آسوان را برای پیشرفت مصر می‌ساختند، روزگاری دور، انسانهایی دیگری، مشغول به کاری سخت و طاقت‌فرسا بودند.
حدود 3500سال پیش بردگان، بناهای بزرگ فراعنه را بنا می‌کردند. مجسمه‌های غول‌پیکر فرعون و معابد او، نه برای پیشرفت کشاورزی، بلکه برای نمایش قدرت و ابهت او ساخته می‌شدند.
یکی از این معابد، معبد «ابو سمبل» بود. هزاران برده، برای برپایی بزرگترین بنای سنگی جهان، جان خود را از دست دادند.
اما هنگامی‌که سد آسوان به پایان رسید، مهندسان و دانشمندان دریافتند که یک تلاقی تاریخی در این نقطه از مصر به وجود آمده است. یک تلاقی با 4هزار سال پیش.
تلاقی با دورانی که حکمرانی بر این سرزمین فرمانروایی می‌کرد، که هزاران برده این بناهای عظیم را به فرمان او ساختند.
 

بزرگترین معبد یکپارچهٴ سنگی دنیای باستان، یعنی معبد «ابو سمبل» با بیش از 3هزار سال پیشینه؛ فرمان ساختن این معبد را، فرعون صادر کرده بود!
در اصلی این معبد به سوی شرق می‌باشد. در هر طلوع آفتاب، نور خورشید در ورودی معبد، بر روی 4مجسمه نشسته می‌تابد. این 4مجسمه، رامسس دوم و خانوادهٴ او هستند. مجسمه‌هایی با ارتفاع 21متر. پیدا نیست که رامسس این معبد را برای خدای آمون ساخته است، یا آمون تنها بهانه‌یی برای به رخ کشیدن ابهت فرعون بود!
بهای این قدرت‌نمایی فرعون را، بیش از 50هزار برده، طی 30سال کار طاقت‌فرسای شبانه روزی پرداختند.
همچنین کتیبه‌ای که در ورودی معبد قرار دارد، گویای یکی دیگر از قدرت‌نماییهای فرعون است. آنجا که طی سالیان، دهها هزار انسان، در مقابل این معبد گردن زده شدند و فرعون خون آنان را بر دیوارهای معبد پاشید.
اما ابوسمبل، تنها یکی از بناهایی است که برای نشان‌دادن قدرت و ابهت فراعنه ساخته شد.
 

هرم خوفو، از اولین هرمهاست. این هرم از 2میلیون و 300هزار قطعه سنگ ساخته شده است. هر قطعه سنگ به‌طور متوسط دو و نیم تن (2.5) وزن دارد. ارتفاع این هرم به 140متر می‌رسد.
هرم خوفو، نام خود را از فرعون وقت، گرفته است. او پایه گذار این مجموعه اهرام و سایر بناهای مصر باستان بوده است. در آن زمان، هرم خوفو به «هرمی که مکان طلوع و غروب خورشید است» شهرت یافته بود.
 

بعدها، قواعد هرم خوفو، مبنایی برای ساخت سایر اهرام گشت. 2معبد بزرگ دیگر نیز در کنار معبد خوفو قرار دارد. «خفرع» (Khafre) به‌معنای «بزرگ» و منکورع (Menkaure) به‌معنای ملکوتی.
باستان‌شناسان معتقدند روزانه بیش از 20هزار برده برای ساخت این اهرام، در این منطقه در رفت و آمد بودند.
اهرام ثلاثه و سایر آثار باقی مانده از مصر باستان، شگفتی‌هایی دارد که دانشمندان کماکان در پی کشف راز آنها هستند.
برای نمونه ساختار بنای هرم بزرگ با عدد «پی» نسبت دارد. این در حالی است که می‌گویند، اولین بار یونانیان عدد «پی» ”را کشف کردند.
از نظر دانشمندان نحوه تراش خوردن سنگهای بزرگ به‌کار رفته در اهرام، باور کردنی نیست.
اطلاعات باستان‌شناسان می‌گوید که برده‌ها مجبور بودند صخره‌ها را سوراخ کرده و سنگهای اهرام را استخراج کنند. حتی امروزه، این کار، با پیشرفته‌ترین تکنولوژیها، به سختی ممکن است.
بردگان مجبور بودند این سنگهای عظیم را از مسافت بسیار دور، به این منطقه حمل کنند تا فرعون بتواند قدرت خود را به رخ دیگران بکشد!
در میان این مجموعه، مجسمه‌ای به‌نام «ابوالهول»، بر ابهت فراعنه می‌افزاید.
مسائل ناشناخته‌ای در رابطه با این مجسمه وجود دارد. چرا به این شکل ساخته شده؟ دقیقاً برای فهم آن، باید به چه چیزی فکر کنیم؟ اما چیزی که روشن است، بزرگی و اقتدار آن می‌باشد که در دوران یکی از فراعنه ساخته شده است.
اما این شوکت و ابهت فرعون، بر روی خون و رنج بردگان بنا شده بود. سنگهای بزرگ استخراج شده، روی الوارهایی قرار گرفته، و بردگان آنها را می‌کشیدند. نیرویی که آنها را به این کار وا می‌داشت، تازیانه‌هایی بود که پی‌درپی بر بدن آنان فرود می‌آمد. اگر برده‌ای توان ادامه نداشت، باید در روانکاری الوارهایی که در زیر سنگها قرار داشتند، کمک می‌کرد.
البته برای این کار دیگر نیازی به قدرتی باقی مانده در بدن نداشت. تنها پیکر او کافی بود. چرا که خون و گوشت بدنش، الوارها را روانکاری می‌کرد.
یکی از اکتشافات جدید باستان‌شناسان، مربوط به 600گور مربوط به بردگان است. این گورها در نزدیکی هرم خوفو کشف شدند. مطالعه بر روی اسکلت بردگان نشان از ضایعات شدید در ستون فقرات آنها داشت. همچنین بریدگی انگشتان دست و پا و نقض عضوهای شدید، نشان از کار طاقت‌فرسا و بی‌پایان آنان، در جابه‌جایی سنگها بوده است.
 

بنا‌ به روایات تاریخی، بنی‌اسرائیل، قومی که فرزندان یعقوب پیامبر بودند، توسط فراعنه به بردگی گرفته شدند. باستان شناسان به‌صورت تقریبی دریافتند که این قوم در سال 1650پیش از میلاد وارد خاک مصر شد. فراعنه آنها را در سال 1580پیش از میلاد به بردگی گرفته، بسیاری از اهرام را به وسیلهٴ آنان بنا کردند. اما هنگامی که یکی از قدرتمندترین فراعنه به تخت سلطنت تکیه زد، ظلم و ستمی که بر این بردگان رفت، به نهایت خود رسید. فرعونی که برای دهه‌ها حکومت کرد و خون ریخت!
 

”رامسس وقتی که قدرت رو به‌دست گرفت بسیار جوان بود. اما قدرت بسیار بزرگی به‌دست آورده بود، که در خدمتش بود.
به‌گفته یکی از باستان شناسان: «می‌شود تصور کرد که رامسس چه ابهتی به‌خاطر قدرتش داشته است. او فردی بسیار قوی و ورزیده بود، با قدی بیش از 5پا، یعنی از میانگین مردان مصری زیاد بلندتر نبوده است، اما بهرحال بلند قد بوده است، همچنین ویژگی دیگر او موهای قرمزش بوده است. که این ویژگی نسبت به چهرهٴ بومیهای مصر خیلی غیرمعمول بوده است».
در این هنگام، ظلم و ستم نیز در سراسر مصر به اوج خود می‌رسد.
 

در کتابهای آسمانی ازجمله قران، از این دوره به‌طور ویژه یاد شده است.

إنّ فرعون علا فی‌الأرض وجعل أهلها شیعًا یستضعف طائفةً مّنهم یذبّح أبناءهم ویستحیی نساءهم إنّه کان من المفسدین
«فرعون در سرزمین [مصر] سر برافراشت و مردم آن را طبقه طبقه ساخت طبقه‏ای از آنان را زبون می‏داشت پسرانشان را سر می‏برید و زنانشان را [برای بهره‏کشی] زنده بر جای می‏گذاشت همانا که او از تباه‌کاران بود». - سورهٴ قصص، آیهٴ 4

در همین زمان بود که حضرت موسی به‌عنوان پیامبر و ناجی بنی‌اسرائیل ظاهر می‌شود. شاید باورش سخت باشد، اما او خود در بارگاه فرعون پرورش یافته بود. آنگاه که فرعون وقت، خواب پسری از قوم بنی‌اسرائیل را دیدکه او را خواهد کشت. فرعون فرمان داد هر پسری که از این قوم به دنیا می‌آید را بکشند. اما هنگامی که موسی به دنیا آمد، مادر موسی، او را بر روی قایقی کوچک بر روی رود نیل رها کرد. دست سرنوشت او را به «آسیه» همسر فرعون رسانید. آسیه نیز موسی را به پسرخواندگی پذیرفت و او را پرورش داد. بعدها، همین موسی، به فرمان خدا در مقابل فرعون قد برافراشت.

ولقد أرسلنا موسی بآیاتنا إلی فرعون وملئه فقال إنّی رسول ربّ العالمین
و همانا موسی را با نشانه‏های خویش به سوی فرعون و سران [قوم] او روانه کردیم پس گفت من فرستاده پروردگار جهانیانم- سورهٴ زخرف، آیهٴ 46

ونادی فرعون فی قومه قال یا قوم ألیس لی ملک مصر وهذه الأنهار تجری من تحتی أفلا تبصرون
و فرعون در [میان] قوم خود ندا داد [و] گفت ای مردم من آیا پادشاهی مصر و این نهرها که از زیر [کاخهای] من روان است از آن من نیست پس مگر نمی‏نگرید- سورهٴ زخرف، آیهٴ 51

همچنین حضرت علی در نهج‌البلاغه در این رابطه می‌نویسد:
«موسی ابن عمران و برادرش هارون وارد کاخ فرعون شدند و در حالی که لباسشان از پشم گوسفند و در دستشان عصا بود. این دو نفر برای فرعون شرط گذاشتند که اگر به خدا ایمان بیاورد سلطنتش و قدرتی که دارد، هم‌چنان باقی خواهدبود. فرعون به اطرافیانش گفت آیا تعجب نمی‌کنید که این دو نفر (با این وضعی که دارند) برایم شرط می‌گذارند که سلطنتم و عزتم باقی بماند؟ فقر و بدبختی خود آنان را ببینید. چرا آنان دست‌بندهای طلایی ندارند؟ برای فرعون شاخص بزرگی و بزرگواری داشتن طلا و جواهر بود و پوشیدن لباس پشمین را پست می‌شمرد».
 

به گفته تاریخ شناسان، در سال 1220پیش از میلاد، بنی‌اسرائیل همراه موسی مصر را به مقصد شام ترک می‌کنند.
رامسس دوم با لشکریانش در پی آنان می‌روند. بنی‌اسرائیل به سلامت از خلیج عقبه عبور کردند، اما فرعون و لشکریانش در دریا غرق می‌شوند. کتب آسمانی نیز این روایت را تأیید می‌کنند.
و اترک البحر رهوًا إنّهم جند مّغرقون
و دریا را هنگامی که آرام است، پشت سر بگذار، همانا سپاهیان آنان غرق شدگانند- سورهٴ دخان، آیهٴ 24

اما آیا به راستی دریا شکافت و موسی و بنی‌اسرائیل از آن عبور کردند؟ آیا حقیقت دارد که سپاه قدرتمند فرعون، در خلیج عقبه نابود گشتند؟
 

هنگامیکه دانشمندان و پژوهشگران در پی آثار حرکت بزرگ بنی‌اسرائیل از مصر بودند، اولین سوالیکه آنان را به خود مشغول داشت این بود که چرا آنها از دریا عبور کردند؟
با توجه به این‌که آنها می‌توانستند در کنارهٴ دریای مدیترانه مسیری را طی کنند که نیازی به عبور از دریا نباشد.
سنگر کشف شده سربازان فرعون، می‌تواند پاسخ این سؤال باشد. در شمال صحرای سینا. این سنگر و نمونه‌های کشف شده دیگر نشان می‌دهد که تمامی صحرای سینا زیر کنترل نیروهای فرعون قرار داشته است.
بنابر‌این عبور جمعیت انبوه بنی‌اسرائیل، به دور از دید سربازان فرعون، امکان‌پذیر نبوده است. بنابراین راهی برای دور زدن دریای سرخ برای آنان وجود نداشت. دلیلی که حضرت موسی مسیر جنوب را برگزید.
مسیری از میان کوههای بلند. هنگامی که آنها وارد وادی «واتیر» شدند، دیگر راهی برای خروج از آن وجود نداشت. بنی‌اسرائیل از دهانه این وادی بیرون آمده و به ساحل دریا رسیدند.
 

 پژوهشگر آمریکایی «ران وایت» در دهه 1970به این منطقه آمد. او علاقه‌مند به پژوهش در این رابطه بود.
او به‌تازگی موفق به کشف کشتی نوح در کوههای آرارات ترکیه و پژوهش درباره آن شده بود.
«ران وایت» قاطعانه تصمیم گرفته بود تا مسیر حرکت بنی‌اسرائیل و در پی آنان لشکریان فرعون را کشف کند.
او هنگامی‌که به این دریا نگاه کرد، با خود گفت: «آیا واقعاً روزی این دریا شکافته شد و بنی‌اسرائیل از آن عبور کردند؟ آیا واقعاً این دریا سپاه بزرگ فرعون و خود او را نابود کرد؟»
همین سؤالات باعث شد تا یکی از بزرگترین و پیچیده‌ترین عملیات باستانشناسی تاریخ انجام گیرد. اما «ران وایت» برای این عملیات بزرگ، نیاز به یک تأمین کننده بزرگ مالی داشت. چرا که هزینهٴ این عملیات، سر به آسمان می‌سایید. به‌ویژه که «ران وایت» تصمیم گرفته بود، خلیج عقبه را وجب به وجب بازنگری کند و آثار باقی مانده را بعد از گذشت بیش از 3هزار سال کشف کند.
با پذیرش هزینه‌های این عملیات به‌وسیله یک میلیاردر سعودی به‌نام «محمد سلیمان»، مشکل مالی به کنار رفت.
به‌زودی دانشمندانی از فرانسه، آلمان و آمریکا برای کار در گروه «ران وایت» او را همراهی کردند. اولین قدم این بود که آنها مدرکی پیدا کنند تا مسیر حضرت موسی تا خلیج عقبه را تأیید کند.
در این میان نوشته‌ای از یک مورخ یونانی به کمک آنها آمد. این مورخ می‌نویسد:
«موسی و بنی‌اسرائیل از شمال منطقهٴ جیزه یا هیلپوپولیس، همانجا که اهرام قرار دارد، به‌راه افتادند. آنها بعد از گذشتن از بیابانهای سینا و کوهها، به منطقهٴ «هایروت»، نزدیک خلیج عقبه رسیدند. این نقطه‌ای بود که لشکریان فرعون غرق گشتند».
این سند، با مدارک به دست آمده از مورخین مصری در 1800سال پیش، همخوانی داشت. مورخین مصری اضافه کرده بودند که موسی و بنی‌اسرائیل بعد از عبور از دریا، در منطقهٴ «نویبه» Nuweiba، که امروز در عربستان قرار دارد، برای مدتی ساکن شدند.
این نشانه‌ها کافی بود تا گروه «ران وایت» پژوهش خود را در این منطقه آغاز کند. «ران وایت» در کتابش می‌نویسد:
«پس از اجازه گرفتن از مقامات مصری و سعودی، بیش از 3هزار پرواز کاوش بر روی این منطقه صورت گرفت. اما هیچ نشانهٴ قابل اعتمادی یافت نشد. با این‌حال، همکارانم با تکنولوژی پیشرفته، تمام ساحل عقبه را چه در مرز مصر و چه در مرز سعودی با وسواس مورد کنکاش قرار دادند».
اما هنگامی‌که تصاویر گرفته شده با ماهواره به دست «ران وایت» و سایر دانشمندان رسید، با شگفتی در جای خود میخکوب شدند!
نقشه‌های گرفته شده توسط ماهواره، گداری را در زیر آبهای خلیج عقبه نشان می‌داد که 2ساحل را به یکدیگر وصل می‌کرد!
تصاویر نشان می‌داد عرض این گدار 7تا 10مایل است. در حالی‌که عمق آب این قسمت بسیار کم بود، خارج از این گدار، در قسمت شمالی آن عمق آب 3هزار پا و در جنوب آن به 5هزار پا می‌رسید! گویا پلی زیبا در زیر آب برپا شده است!
پس اگر داستان موسی و بنی‌اسرائیل و عبورشان از دریا حقیقت داشته باشد، بی‌شک تنها نقطهٴ عبور همین گدار بوده است. به‌ویژه که این موضوع با نوشته‌های مورخین، همخوانی داشت.
تیمی از غواصان حرفه‌یی دست به‌کار شدند. سرپرست تیم، «جاناتان گری» با حساسیت، کار تیم را برنامه‌ریزی کرد. چندین گروه فنی و پژوهشی، در یک کار فشرده و هماهنگ با یکدیگر بودند.
پس از 6ماه یکی از غواصان تیم «جاناتان گری»، مرجان عجیبی را در عمق آب مشاهده کرد. بعد از دقت و کاوش، بار دیگر همه در جای خود میخکوب شدند!: این در واقع یک مرجان نبود. بلکه چرخ ارابه یکی از افسران سپاه فرعون بود که مرجانها آن را پوشانده بودند.
«ران وایت» می‌گوید:
«بعد از 34روز من هم لباس غواصی به تن کردم و همراه غواصان به زیر آب رفتم. باور کردنی نبود؛ چرخ ارابه‌ها، سپرهای نظامی و وسایلی که به‌خاطره شرایط محیطی فرم خود را از دست داده بودند. غواصان توانسته بودند مقداری استخوان اسب و همچنین استخوان انسان را از عمق دریا بیرون بیاورند».
بعد از پژوهش، دانشمندان دریافتند که راز سالم ماندن این اشیا، همان مرجانها هستند. مرجانها آثار باقی مانده از لشکر فرعون را بیش از 3هزار سال در زیر دریا سالم نگه داشته بودند.
همچنین دانشمندان در کف دریا، مسیری ماسه‌ای یافتند. سنگهای کف دریا، به طرز شگفتی به دو طرف این مسیر ریخته شده بود. تنها شکافته شدن دریا می‌توانست حرکت منظم سنگها، به 2طرف این مسیر را توجیه کند! پدیده‌یی که در کتابهای آسمانی به آن اشاره شده بود!

ولقد أوحینا إلی موسی أن أسر بعبادی فاضرب لهم طریقًا فی‌البحر یبسًا لّا تخاف درکًا ولا تخشی
و به موسی وحی کردیم که بندگانم را شبانه ببر و راهی خشک در دریا برای آنان باز کن که نه از فرارسیدن [دشمن] بترسی و نه [از غرق‏شدن] بیمناک باشی- سورهٴ طه، آیهٴ 77

«ران وایت» برای رسانه‌ها جزئیات این کشف و همین‌طور اتفاقاتی که در جریان آن برای گروهش افتاد را توضیح می‌دهد.
تعدادی از چرخهای کشف شده ارابه‌های لشکر فرعون، دارای 4زائده از مرکز به دایرهٴ چرخ بودند. مصر شناسان تأیید کردند که ارابه‌های فرعون زمان موسی دارای این ویژگی بوده است.
اما سؤال این‌جا بود که اگر چرخ ارابه‌های لشکر فرعون، دارای 4زائده بوده، پس چرا در کف دریا چرخهای دیگری با 6و 8زائده نیز پیدا شده است؟ مصرشناسان گروه، پاسخ را می‌یابند. در کتاب مقدس گفته شده که فرعون، برای تعقیب بنی‌اسرائیل، علاوه بر ارابه‌های سپاه خودش، فرمان داد تمامی ارابه‌های موجود در مصر را بیاورند. بنا بر این، این چرخها، مربوط به ارابه‌های پیوسته به لشکر فرعون است.
این موضوع، پیش از آن نیز در کتابی که جیمز هافمایر نوشته بود، مورد تأیید قرار گرفته بود. او نوشته بود که تنها در دورهٴ فرعون زمان حضرت موسی بود که در لشکر فرعون، از هر سه مدل چرخ، برای ارابه‌ها استفاده شده بود.
نقاشیهای کنده کاری شده روی صخره‌ها و دیوارهای اهرام، ارابه‌هایی را در لشکر فرعون نشان می‌دهند، که درست مانند همانهایی‌ست که تیم «ران وایت «در کف دریا پیدا کردند. حتی یکی از چرخهای پیدا شده کف دریا، با طلا پوشیده شده بود.
از نظر علمی جای تردیدی باقی نیست که حضرت موسی و بنی‌اسرائیل از دریا به سلامت عبور کرده‌اند، و لشکریان فرعون که در پی آنان بودند، در همان خلیج عقبه نابود گشتند.
در کتیبه‌های تاریخی یافت شده آمده است، پس از غرق شدن فرعون، باقی ماندهٴ سپاهیانش او را از آب گرفته، مومیایی کرده و در معبدی ناشناخته، قرار دادند. این‌جاست که باز هم یک سوال، دانشمندان را در ابهام باقی گذاشت!
آیا واقعاً خود فرعون، که بیشتر دانشمندان معتقدند رامسس دوم بوده‌است، در همین صحنه غرق شده است؟ آیا واقعاً او را مومیایی کرده‌اند و اکنون خود را به عصر ما رسانده است؟
 

 این مرد، فرمانروای امپراتوری‌ای بزرگ، متعلق به 3هزار سال پیش است! بزرگترین طاغوت تاریخ! مردی که اقتدار نامش، لرزه بر پیکر انسانهای زیر فرمانش می‌انداخت! مردی که هزاران تن، تنها برای مقبره‌ها و کاخهایش جان باختند!
فرانسه از اواخر سال 1980، درخواستی رسمی برای دولت مصر فرستاده بود، تا کالبد مومیایی فرعون به‌طور موقت به فرانسه منتقل گردد و دانشمندان بتوانند تحقیقات دقیق روی آن انجام دهند. این درخواست پس از روی کارآمدن فرانسوا میتران، از سوی مصر پاسخ داده شد.
پس از اتمام مراسم استقبال از جسد فرعون توسط دولتمردان فرانسه، جسد مومیایی به مرکز آثار فرانسه انتقال داده شد. بزرگترین دانشمندان باستانشناس به همراه بهترین جراحان و کالبدشکافان فرانسه، آزمایشات خود را بر روی این جسد آغاز کردند. آنها در پی کشف اسرار این کالبد 3هزارساله بودند!
جسد مومیایی شده فرعون در سال 1898، در نزدیکی خلیج عقبه و در یک معبد پیدا شده بود. موضوعی که باعث شگفتی دانشمندان گشت این بود که، برخلاف سایر جسدهای مومیایی دیگر فراعنه، که همه به‌شدت فرسوده شده بودند، این جسد کاملاً سالم مانده بود.
حتی این کالبد، ویژگی برجستهٴ ظاهری رامسس دوم، یعنی موهای سرخ او را هم، بیش از 3هزار سال حفظ کرده بود. حال این کالبد، در مرکز تحقیقات فرانسه قرار داشت.
رئیس گروه تحقیق و بازسازی، یکی از بزرگترین دانشمندان فرانسه، پرفسور موریس بوکای بود. پرفسور بوکای، بیش از این‌که در فکر بازسازی کالبد فرعون باشد، در پی کشف راز و چگونگی مرگ رامسس دوم بود.
پرفسور بوکای، قسمتی از جسد را به وسیلهٴ لیزر و میکروسکوپ، مورد تحقیق قرار داد. او آثار زیادی از نمک در کالبد پیدا کرد. دانشمندان نتیجه گرفتند که این وضعیت تنها می‌تواند غرق شدن فرعون در دریا را نشان دهد. به‌خصوص که در بدن این جسد، هیچ اثری از زخم ناشی از برخورد شمشیر یا تیر دیده نمی‌شد.
نتیجه دیگر آزمایشات دقیق با تجهیزات پیشرفته، نشان می‌داد که جسد فرعون، بعد از غرق شدن، همان روز از آب گرفته شده است. چرا که اگر این جسد بیش از این در آب دریا باقی می‌ماند، باید در طی زمان متلاشی می‌گشت.
هنگامی که کار فشرده و دقیق گروه کارشناسان به پایان رسید، پرفسور موریس بوکای آمادهٴ تهیهٴ گزارش نهایی کاوش شد. تنها یک سؤال باقی مانده بود که دانشمندان پاسخ نگرفته بودند. چرا بعد از 3هزار سال و برخلاف سایر اجساد مومیایی فراعنه، این جسد تا به این حد سالم مانده بود؟
پرفسور بوکای، نتیجه تحقیقات را نوشت:
«مرگ فرعون، رامسس دوم به وسیلهٴ غرق شدن در دریا- مومیایی جسد او، درست بعد از این‌که همان روز غرق شدن از دریا گرفته شد»
درست در هنگامی‌که پرفسور بوکای می‌خواست گزارش را نهایی کند، یکی از همکارانش به آرامی به او گفت:
«پرفسور، برای انتشار گزارش عجله نکنید! من متوجه شدم که تمامی نتایج تحقیقات ما، با داده‌های قرآن و نظر مسلمانان در مورد غرق شدن فرعون کاملاً مطابقت دارد!»
پرفسور بوکای گفت: «این حرف از نظر علمی کاملاً غیرممکن است. برای رسیدن به این نتایج هیچ راهی ممکن نیست به جز کار گروهی از دانشمندان و کارشناسان، آن هم با پیشرفته‌ترین تجهیزات! جدای از این، جسد فرعون تنها 83سال پیش کشف شده، اما قرآن مربوط به 1400سال پیشه، چطور ممکن است، قرآن از وضعیت جسد پیدا نشده فرعون خبر داشته باشد؟ در ضمن، بجز سران دربار مصر، هیچ انسان دیگری تا همین اواخر از مومیایی شدن فراعنه خبر نداشته است!»
هنگامی‌که یکی دیگر از دانشمندان تأیید کرد که تمامی یافته‌های آنان، پیش از آن در قرآن آمده، و سپس آیه‌ای را از قرآن در این باره به پرفسور موریس بوکای نشان داد، پرفسور مات و مبهوت بر جای خود خشک شد. گویا به طرز شگفتی، تنها سؤال باقی مانده‌اش را به این ترتیب پاسخ گرفته بود. چرا جسد تمامی فراعنهٴ مومیایی شده، خشک و پوسیده است، اما جسد رامسس دوم، به‌طرز شگفتی، کاملاً سالم مانده!

فالیوم ننجّیک ببدنک لتکون لمن خلفک آیةً وإنّ کثیرًا مّن النّاس عن آیاتنا لغافلون
پس امروز برهانیم و به جا بگذاریم کالبد بی‌جان تو را تا برای کسانی که از پی تو می‏آیند عبرتی باشد و بی‏گمان بسیاری از مردم از نشانه‏های ما غافلند- سورهٴ یونس- آیهٴ 92

او به گزارش نهایی تحقیق نگاه کرد. در گزارش آمده بود که فرعون در دریا غرق شده. همان روایتی که قرآن آن را آورده بود. گزارش تأکید کرده بود که جسد فرعون در همان روز غرق شدن، از آب گرفته شده است، قرآن هم با کلمه «الیوم» یعنی «امروز»، روی این موضوع تأکید کرده بود. «امروز به جابگذاریم کالبد بی‌جان تو را»
روزهای بعد، پرفسور بوکای به‌دقت تورات و انجیل را بررسی کرد. او تردید داشت که شاید قرآن، این یافته‌ها را از این کتابها گرفته باشد. اما با تعجب هیچ نشانی در این دو کتاب آسمانی نیافت که سرنوشت فرعون را بعد از غرق شدن، بازگو کرده باشند!
 

می‌گویند معنای واژه «فرعون» «بنایی با شکوه» است. هر چند روزگاری نام فرعون، این بنای باشکوه، ترس بر وجود میلیونها برده و مردم زیر ستم حاکمیت او می‌انداخت، اما تاریخ سرنوشتی دیگر برای او رقم زد!
کالبد بی‌جان او، در موزه قاهره، در دید همگان قرار دارد! شاید که عبرتی برای تاریخ باشد!

وجاوزنا ببنی إسرائیل البحر فأتبعهم فرعون وجنوده بغیًا وعدوًا حتّی إذا أدرکه الغرق قال آمنت أنّه لا إله إلاّ الّذی آمنت به بنو إسرائیل وأنا من المسلمین ﴿90﴾ آلآن وقد عصیت قبل وکنت من المفسدین ﴿91﴾ فالیوم ننجّیک ببدنک لتکون لمن خلفک آیةً وإنّ کثیرًا مّن النّاس عن آیاتنا لغافلون ﴿92﴾
و گذراندیم بنی‌اسرائیل را از دریا پس تعقیبشان کرد فرعون و سپاه او به ستم و سرکشی تا آنگاه که دریافت در حال غرق شدن است گفت: باور کردم که نیست خدایی جز آن که ایمان آورد به او بنی اسراییل و منم از تسلیم شدگان- آیا اکنون؟ در حالی که عصیان کردی از پیش و بودی از تبهکاران- پس امروز برهانیم و به جابگذاریم کالبد بی‌جان تو را تا باشی برای آنان که پس از تو می‌آیند نشانه‌ای و عبرتی همانا که بسیاری از مردم از نشانه‌های ما غافلند- سورهٴ یونس- آیهٴ 90 تا 92.