جشن سده یکی از بزرگترین جشنهای ایرانیان باستان است که آن را در دهم بهمن‌ماه، یعنی صد روز پس از آغاز زمستان که در ایران باستان از اول آبان به حساب می‌آمد، جشن می‌گرفتند، و در آن به آتش‌افروزی و جشن و سرور می‌پرداختند.
فردوسی شاعر بزرگ ملی ایران، در اثر جاودان خود شاهنامه، سده را جشن پیدایش آتش می‌داند.
فردوسی در نخستین فراز شاهنامه، سه جشن بزرگ را توصیف می‌کند که به ترتیب ورودشان به شاهنامه، عبارتند از:سده، نوروز و مهرگان.
جشن سده را هوشنگ، پسر سیامک و نوه کیومرث، به‌مناسبت دستیابی به آتش ترتیب می‌دهد.
نوروز، جشن آغاز سال است که آن را جمشید برپا می‌دارد.
و مهرگان، جشن پیروزی مردم بر ضحاک ماردوش است که توسط فریدون برپا داشته می‌شود.
خمیرمایه هر سه‌جشن را پیروزی انسان بر طبیعت و یا بر حاکم جبار و ایجاد راههای نوین در چگونگی زندگی اجتماعی انسان تشکیل می‌دهد.
