ارومیه به مسافت کمی از سواحل غربی دریاچهٴ ارومیه قرار گرفته و گویند زادگاه زرتشت بوده است. قدمت این شهر را 2000سال قبل از میلاد هم گفته‌اند. ارومیه در قدیم دارای قلعه و باروی مستحکمی بوده و تجارت پر رونقی داشته است.
آذربایجان غربی جلگه مرتفعی است که مهمترین بلندیهای آن کوههای آتشفشانی خاموش سهند و کوههای ارسباران و طالش و قافلانکوه است. پست‌ترین نقطهٴ این جلگه حوزه وسیعی است که دریاچهٴ ارومیه با دهها جزیره‌اش در آن قرار دارد. این دریاچه در دوران حکومت ولایت‌فقیه به نابودی کشیده شد و تا سال 1392 تقریباً 70درصد آن خشک شد. ارتفاع دریاچهٴ ارومیه 1200متر از سطح دریاست. این دریاچه علاوه بر آبهایی که از کوههای اطراف در آن می‌ریخت دارای چشمه سارهای متعدد جوشانی در کف آن بود که بخشی از آب دریاچه را تأمین می‌کردند.
مهمترین منابع آب این دریاچه تلخه‌رود، سیمینه‌رود، زرینه‌رود و صافی‌رود، و رود مهاباد بوده است
رود ارس در شمال آذربایجان در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، و سفید رود یا قزل اوزن در جنوب این استان جریان دارد که بعد از سیراب کردن آذربایجان به دریای خزر می‌ریزند.
آب و هوای آذربایجان غربی در شمال و شرق سرد و ابری و در مغرب و مرکز معتدل و در جنوب دریاچه، گرم و مرطوب است.
شهر ارومیه مرکز شهرستان ارومیه واستان آذربایجان باختری، با پهنه‌ای حدود 80 کیلومتر، با دشتی پهناور در کنار دریاچهٴ ارومیه قرار دارد. درباره نام این شهر بعضی‌ها بر این باور هستند که چون در آن رودهای زیاد و آب فراوان وجود دارد و در زبان سریانی میه یا ماه به‌معنی آب می‌باشد و «اور» به‌معنی شهر است به همین جهت این محل «اورمیه» خوانده شده است و بعداً در تداول مردم ارومیه گفته می‌شود.
پارک ملی دریاچهٴ ارومیه، پناهگاه حیوانات و پرندگان کمیاب است و شکارگاهها، تالابها، غارها، بیشه‌ها و چشمه‌های آبگرم و آب معدنی جلوه‌های بکر طبیعی و شگفت‌انگیز این استان است.
با توجه به میزان بارندگی و آب و هوای خوب این استان هزارها هکتار مزرعه و باغ در آن وجود دارد که سیب، انگور، و گوجه فرنگی و همچنین صنایع دامی و فرآورده‌های لبنی، از محصولات آنهاست.
وجود معادن انواع سنگهای تزیینی و مواد ساختمانی از جمله سنگ آهک، سنگ گچ، گرانیت، پوکه معدنی، خاک نسوز، زرنیخ، میکا، نمک آبی، سنگ نمک، و سنگ آهن تنوع مواد معدنی در این استان را نشان می‌دهد.
در کنار جاذبه‌های طبیعی این استان، چشم‌اندازی شگفت از صدها اثر تاریخی دوران باستان نیز به چشم می‌خورد.
برج سه گنبد در ارومیه، مربوط به قرن ششم هجری، مسجد جامع ارومیه از قرن هفتم هجری، دخمه سنگی در قوم ـ قلعه ارومیه مربوط به عهد مادها، خرابه‌های شهر تخت سلیمان و آتشکدهٴ میاندوآب مربوط به عهد اشکانی و ساسانی، کلیسای طاوس قدیس در ماکو مربوط به قرن دوم میلادی، پل پنج چشمه، دخمه سنگی ماکو، دروازهٴ سنگی طاق و منارهٴ شمس تبریزی و کلیسای محله کهنه در خوی، مسجد جامع سور در مهاباد، خرابه‌های شهر قدیم شاپور و دخمه غارنی یارخ در شاهپور از جمله آثار تاریخی دیدنی و بیاد ماندنی این استانند.
برخی از مجاهدان شهید ارومیه:
استان آذربایجان غربی نیز مهد مجاهدان قهرمانی است که خون خود را فدیه آزادی خلق و میهن خود کردند. از جمله: مجاهد قهرمان علی باکری از اعضای مرکزیت مجاهدین خلق ایران همراه با اولین دسته از اعضای مرکزیت سازمان مجاهدین در30فروردین سال 51 به دستور شاه خائن تیرباران گردید. جاودانه‌فروغ های آزادی مجاهدان قهرمان، الهه بهرامی‌فر، منظر نعمت الله ملکی، رضا مولیانی، اسدالله محمدنژاد طسوجی، محمدرضا نوروزی، پروین غلامی، بهرام کلهر، کبری دانشور، سپیده نعیم، طاهره رضا زاده بهستانی، نرگس نوری، محمد سلیمانی، صفیه حسینی زیرمانلو، عسگر حسینی زیرمانلو، یدالله ابوالخیری، امیرهوشنگ هادیخانلو، سیروس لطفی، ابراهیم اکبری.
آذربایجان غربی جلگه مرتفعی است که مهمترین بلندیهای آن کوههای آتشفشانی خاموش سهند و کوههای ارسباران و طالش و قافلانکوه است. پست‌ترین نقطهٴ این جلگه حوزه وسیعی است که دریاچهٴ ارومیه با دهها جزیره‌اش در آن قرار دارد. این دریاچه در دوران حکومت ولایت‌فقیه به نابودی کشیده شد و تا سال 1392 تقریباً 70درصد آن خشک شد. ارتفاع دریاچهٴ ارومیه 1200متر از سطح دریاست. این دریاچه علاوه بر آبهایی که از کوههای اطراف در آن می‌ریخت دارای چشمه سارهای متعدد جوشانی در کف آن بود که بخشی از آب دریاچه را تأمین می‌کردند.
مهمترین منابع آب این دریاچه تلخه‌رود، سیمینه‌رود، زرینه‌رود و صافی‌رود، و رود مهاباد بوده است
رود ارس در شمال آذربایجان در مرز ایران و جمهوری آذربایجان، و سفید رود یا قزل اوزن در جنوب این استان جریان دارد که بعد از سیراب کردن آذربایجان به دریای خزر می‌ریزند.
آب و هوای آذربایجان غربی در شمال و شرق سرد و ابری و در مغرب و مرکز معتدل و در جنوب دریاچه، گرم و مرطوب است.
شهر ارومیه مرکز شهرستان ارومیه واستان آذربایجان باختری، با پهنه‌ای حدود 80 کیلومتر، با دشتی پهناور در کنار دریاچهٴ ارومیه قرار دارد. درباره نام این شهر بعضی‌ها بر این باور هستند که چون در آن رودهای زیاد و آب فراوان وجود دارد و در زبان سریانی میه یا ماه به‌معنی آب می‌باشد و «اور» به‌معنی شهر است به همین جهت این محل «اورمیه» خوانده شده است و بعداً در تداول مردم ارومیه گفته می‌شود.
پارک ملی دریاچهٴ ارومیه، پناهگاه حیوانات و پرندگان کمیاب است و شکارگاهها، تالابها، غارها، بیشه‌ها و چشمه‌های آبگرم و آب معدنی جلوه‌های بکر طبیعی و شگفت‌انگیز این استان است.
با توجه به میزان بارندگی و آب و هوای خوب این استان هزارها هکتار مزرعه و باغ در آن وجود دارد که سیب، انگور، و گوجه فرنگی و همچنین صنایع دامی و فرآورده‌های لبنی، از محصولات آنهاست.
وجود معادن انواع سنگهای تزیینی و مواد ساختمانی از جمله سنگ آهک، سنگ گچ، گرانیت، پوکه معدنی، خاک نسوز، زرنیخ، میکا، نمک آبی، سنگ نمک، و سنگ آهن تنوع مواد معدنی در این استان را نشان می‌دهد.
در کنار جاذبه‌های طبیعی این استان، چشم‌اندازی شگفت از صدها اثر تاریخی دوران باستان نیز به چشم می‌خورد.
برج سه گنبد در ارومیه، مربوط به قرن ششم هجری، مسجد جامع ارومیه از قرن هفتم هجری، دخمه سنگی در قوم ـ قلعه ارومیه مربوط به عهد مادها، خرابه‌های شهر تخت سلیمان و آتشکدهٴ میاندوآب مربوط به عهد اشکانی و ساسانی، کلیسای طاوس قدیس در ماکو مربوط به قرن دوم میلادی، پل پنج چشمه، دخمه سنگی ماکو، دروازهٴ سنگی طاق و منارهٴ شمس تبریزی و کلیسای محله کهنه در خوی، مسجد جامع سور در مهاباد، خرابه‌های شهر قدیم شاپور و دخمه غارنی یارخ در شاهپور از جمله آثار تاریخی دیدنی و بیاد ماندنی این استانند.
برخی از مجاهدان شهید ارومیه:
استان آذربایجان غربی نیز مهد مجاهدان قهرمانی است که خون خود را فدیه آزادی خلق و میهن خود کردند. از جمله: مجاهد قهرمان علی باکری از اعضای مرکزیت مجاهدین خلق ایران همراه با اولین دسته از اعضای مرکزیت سازمان مجاهدین در30فروردین سال 51 به دستور شاه خائن تیرباران گردید. جاودانه‌فروغ های آزادی مجاهدان قهرمان، الهه بهرامی‌فر، منظر نعمت الله ملکی، رضا مولیانی، اسدالله محمدنژاد طسوجی، محمدرضا نوروزی، پروین غلامی، بهرام کلهر، کبری دانشور، سپیده نعیم، طاهره رضا زاده بهستانی، نرگس نوری، محمد سلیمانی، صفیه حسینی زیرمانلو، عسگر حسینی زیرمانلو، یدالله ابوالخیری، امیرهوشنگ هادیخانلو، سیروس لطفی، ابراهیم اکبری.
