اصفهان، شهر معماریهای بی‌نظیر و تاریخی است؛ شهر زیباترین هنرهای دستی ایران، شهری با آثار باستانی شگفت‌انگیز و زیبایش که آن را الماس درخشان ایران یا ”نصف جهان“ خوانده‌اند.
اصفهان را، سپاهان، اسپاهان، اصفاهان، اصبهان، گابیان، گابیه و انزان نیز خوانده‌اند. در نوشته‌های بطلمیوس به آن آپادانا اطلاق شده است.
در دورهٴ ساسانیان اصفهان مرکز تجمع سپاه و به منزله دژ مستحکمی به‌شمار می‌رفته و نام سپاهان یا اسپاهان را به همین خاطر بر آن نهاده‌اند. تاریخ این شهر را به روزگار قبل از هجوم اسکندر مقدونی به ایران یعنی عهد پیشدادیان نسبت می‌دهند. اشکانیان، اعراب، سامانیان، ساسانیان و دیلمیان برآن حکومت رانده‌اند.
اصفهان در زمان صفویه پایتخت ایران شد و به شهری بزرگ، زیبا و پرجمعیت تبدیل شد. شاردن سیاح فرانسوی نوشته است اصفهان در زمان شاه عباس صفوی 600هزارنفر جمعیت داشته است.
اصفهان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است که قرنهاست بیشترین میهمانهای داخلی و خارجی را پذیرا بوده است. آثار تاریخی اصفهان سند قدمت و جاودانگی فرهنگ ایران است. بناهای تاریخی و آثار باستانی و نقاط دیدنی اصفهان هر یک در نوع خود از بدایع هنر معماری به حساب می‌آیند و در مورد هر یک کتابهای زیادی نوشته شده که ما به‌طور خلاصه به آنها اشاره‌یی داریم.
1 ـ مسجد جامع اصفهان یا مسجد جامع عتیق در انتهای بازار بزرگ قرار گرفته و در حقیقت مجموعه یا موزه‌ای از بهترین آثار معماری دوره‌های بعد از اسلام است که هر قسمتی از آن به نوبه خود شاهکار بزرگی از بدایع هنری و معماری است.
2 ـ میدان نقش جهان که میدان بزرگی است به طول 500متر و عرض 160متر با طاق نماهای بسیار جالب و سه بنای عظیم مسجد شاه، کاخ عالی قاپو، و مسجد شیخ لطف‌الله خان که هر کدام در یک ضلع این میدان قرار گرفته و سردر قیصریه در ضلع چهارم این میدان جلب نظر می‌کند. این میدان و بناهای اطراف آن از بزرگترین آثار تاریخی جهان است.
3ـ مسجد شاه از بناهای معروف و از شاهکارهای معماری، حجاری و کاشی کاری دوران صفویه است. مورخین دنیا تزیینات این مسجد را بسیار شگفت‌انگیز خوانده‌اند. دو منار طاق مقرنس سردر مسجد، گنبد عظیم، کاشی کاری شبستان و منبر بزرگ 14پلهای مرمری سنگی این مسجد در نوع خود بی‌نظیر است.
4 ـ کاخ عالی قاپو که کاخی عظیم وهفت طبقه است و از نظر گچ بری و نقاشی مینیاتور و سبک بنا در جهان بی‌نظیر است.
5 ـ مسجد شیخ لطف‌الله شاهکار هنری دیگری است از قدرت خلاقه معماری و کاشی کاری دوران صفویه در شرق میدان شاه.
6 ـ کاخ چهل ستون که در باغ مشجر و زیبایی قرار گرفته و شاخه‌ای از زاینده رود از وسط این باغ عبور می‌کند. نقاشی و کاشی کاری کاخ زیبا و بی‌نظیر است، موزة اصفهان در این کاخ قرار دارد. چهل ستون در واقع چهل ستون نیست! ایوان پهن جلوی عمارت بر روی 20پایه استوار است که نقش آن در آب‌نمای جلوی آن منعکس می‌شود و چهل ستون را می‌سازد.
7 ـ خیابان و مدرسه چهارباغ که از شاهکارهای معماری جهان است.
8 ـ پل الله وردیخان که به سی و سه پل معروف است و چهارباغ شمالی و جنوبی را به هم متصل می‌سازد. این پل بر روی زاینده‌رود زیبا و خروشان ساخته شده، رودخانه‌ای که زمانی از پرآب‌ترین رودهای ایران بود اما متأسفانه بر اثر سیاستهای ضدایرانی و مخرب رژیم آخوندی اخیراً خشک شده و آبی در آن باقی نمانده است.
9 ـ منارجنبان بنای کوچک اما شگفت انگیزی است که کنار جادهٴ نجف آباد قرار گرفته که با تکان دادن یک مناره، دیگری نیز به حرکت در می‌آید.
10 ـ پل خواجو با غرفه‌های متعدد و تزیینات کاشی‌کاری زیبا، پل شهرستان، پل ماران، پل فلاورجان، پل بزرگمهر و پل فلزی از دیگر پلهای اصفهانند که هر یک از بناهای قدیمی و تاریخی این شهر به‌شمار می‌آیند.
11 ـ محله جلفا که در ساحل جنوبی زاینده‌رود قرار گرفته، منطقه ایست مشجر و با صفا که کلیسای ارامنه وانک با نقوشی زیبا و کاشی کاریهایی بسیار ظریف در آ ن واقع شده است.
اصفهان را با گز شیرین و مردم شیرین زبان آن و همچنین با هنرهای دستی و آثار هنری هنرمندان چیره دست اصفهانی می‌شناسند.
قلمزنی، زریبافی، قالیبافی، کاشی‌سازی، قلمکارسازی، میناکاری، نقره‌سازی، قلابدوزی، ملیله‌دوزی، گیوه‌بافی، خاتم‌کاری، گلدوزی، منبت‌کاری، کوزه و سفال سازی، و مینیاتور از هنرهای دستی اصفهان هستند که هر یک در نوع خود بی‌نظیرند.
مینیاتور ایرانی، در حقیقت شعر و موسیقی و نقاشی است. در این هنر، خیال، اندیشه، احساس و تعمق بیشتر دخالت دارند تا منظره ظاهری اشیا در طبیعت.
جامی در این باره می‌گوید:
اعیان همه شیشه‌های گوناگون بود کافتاد در آن پرتو خورشید وجود
هر شیشه که بود زرد یا سرخ و کبود خورشید در آن هم به همان رنگ نمود
در مینیاتور ایرانی، بیان صادقانه احساس هر هنرمند در قالب زیباییها به‌کمک تمنای رنگها و روانی خطوط، این امکان را به او می‌دهد تا در القای تفکر و اندیشه خود به‌بیننده موفق‌تر باشد.
از دلاوریهای مردم اصفهان و افتخارات مبارزاتی آن بسیار سخن می‌توان گفت. سرزمینی که مجاهدان بزرگی هم‌چون اصغر بدیع زادگان از بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران و خانوادهٴ قهرمان شفایی با 6شهید از این خانواده را در خود پرورش داده است.
فرزندان مجاهد اصفهان در دوران مبارزه افشاگرانه سیاسی علیه ارتجاع و در دفاع از آزادی و دستاوردهای انقلاب مردم کارنامه پرافتخاری دارند. و شهدای گرانقدری نیز تقدیم نمودند.
برخی ستارگان پرفروغ آسمان شهیدان مجاهد، و جاودانه فروغهای این شهر عبارتند از، فضل‌الله تدین از کادرهای برجستهٴ مجاهدین به همراه دوتن دیگر از خانوادهٴ تدین زهرا و محمد تدین، عباسعلی جابرزاده و ثریا سنماری از کادرهای مسئول سازمان، همچنین مجاهد شهید هوشنگ منتظر الظهور، ورزشکار محبوب و ملی‌پوش کشتی فرنگی ایران، مجاهدین شهید دکترمرتضی شفایی، عفت خلیفه‌سلطانی، محمد شفایی، مریم شفایی، جواد شفایی و حسین جلیلی پروانه، اعضای خانوادهٴ قهرمان شفایی، مجاهد شهید حسین جنتی، عباسعلی باقری، مصطفی تذهیبی از افسران هوانیروز، بیژن آقازادهٴ نایینی، حسن نصر اصفهانی، و مجاهد شهید منصوره محبان میلیشیای 18ساله که حماسه‌های قهرمانی‌اش در زیر شکنجه از او اسطوره پایداری ساخت.
اصفهان را، سپاهان، اسپاهان، اصفاهان، اصبهان، گابیان، گابیه و انزان نیز خوانده‌اند. در نوشته‌های بطلمیوس به آن آپادانا اطلاق شده است.
در دورهٴ ساسانیان اصفهان مرکز تجمع سپاه و به منزله دژ مستحکمی به‌شمار می‌رفته و نام سپاهان یا اسپاهان را به همین خاطر بر آن نهاده‌اند. تاریخ این شهر را به روزگار قبل از هجوم اسکندر مقدونی به ایران یعنی عهد پیشدادیان نسبت می‌دهند. اشکانیان، اعراب، سامانیان، ساسانیان و دیلمیان برآن حکومت رانده‌اند.
اصفهان در زمان صفویه پایتخت ایران شد و به شهری بزرگ، زیبا و پرجمعیت تبدیل شد. شاردن سیاح فرانسوی نوشته است اصفهان در زمان شاه عباس صفوی 600هزارنفر جمعیت داشته است.
اصفهان یکی از تاریخی‌ترین شهرهای ایران است که قرنهاست بیشترین میهمانهای داخلی و خارجی را پذیرا بوده است. آثار تاریخی اصفهان سند قدمت و جاودانگی فرهنگ ایران است. بناهای تاریخی و آثار باستانی و نقاط دیدنی اصفهان هر یک در نوع خود از بدایع هنر معماری به حساب می‌آیند و در مورد هر یک کتابهای زیادی نوشته شده که ما به‌طور خلاصه به آنها اشاره‌یی داریم.
1 ـ مسجد جامع اصفهان یا مسجد جامع عتیق در انتهای بازار بزرگ قرار گرفته و در حقیقت مجموعه یا موزه‌ای از بهترین آثار معماری دوره‌های بعد از اسلام است که هر قسمتی از آن به نوبه خود شاهکار بزرگی از بدایع هنری و معماری است.
2 ـ میدان نقش جهان که میدان بزرگی است به طول 500متر و عرض 160متر با طاق نماهای بسیار جالب و سه بنای عظیم مسجد شاه، کاخ عالی قاپو، و مسجد شیخ لطف‌الله خان که هر کدام در یک ضلع این میدان قرار گرفته و سردر قیصریه در ضلع چهارم این میدان جلب نظر می‌کند. این میدان و بناهای اطراف آن از بزرگترین آثار تاریخی جهان است.
3ـ مسجد شاه از بناهای معروف و از شاهکارهای معماری، حجاری و کاشی کاری دوران صفویه است. مورخین دنیا تزیینات این مسجد را بسیار شگفت‌انگیز خوانده‌اند. دو منار طاق مقرنس سردر مسجد، گنبد عظیم، کاشی کاری شبستان و منبر بزرگ 14پلهای مرمری سنگی این مسجد در نوع خود بی‌نظیر است.
4 ـ کاخ عالی قاپو که کاخی عظیم وهفت طبقه است و از نظر گچ بری و نقاشی مینیاتور و سبک بنا در جهان بی‌نظیر است.
5 ـ مسجد شیخ لطف‌الله شاهکار هنری دیگری است از قدرت خلاقه معماری و کاشی کاری دوران صفویه در شرق میدان شاه.
6 ـ کاخ چهل ستون که در باغ مشجر و زیبایی قرار گرفته و شاخه‌ای از زاینده رود از وسط این باغ عبور می‌کند. نقاشی و کاشی کاری کاخ زیبا و بی‌نظیر است، موزة اصفهان در این کاخ قرار دارد. چهل ستون در واقع چهل ستون نیست! ایوان پهن جلوی عمارت بر روی 20پایه استوار است که نقش آن در آب‌نمای جلوی آن منعکس می‌شود و چهل ستون را می‌سازد.
7 ـ خیابان و مدرسه چهارباغ که از شاهکارهای معماری جهان است.
8 ـ پل الله وردیخان که به سی و سه پل معروف است و چهارباغ شمالی و جنوبی را به هم متصل می‌سازد. این پل بر روی زاینده‌رود زیبا و خروشان ساخته شده، رودخانه‌ای که زمانی از پرآب‌ترین رودهای ایران بود اما متأسفانه بر اثر سیاستهای ضدایرانی و مخرب رژیم آخوندی اخیراً خشک شده و آبی در آن باقی نمانده است.
9 ـ منارجنبان بنای کوچک اما شگفت انگیزی است که کنار جادهٴ نجف آباد قرار گرفته که با تکان دادن یک مناره، دیگری نیز به حرکت در می‌آید.
10 ـ پل خواجو با غرفه‌های متعدد و تزیینات کاشی‌کاری زیبا، پل شهرستان، پل ماران، پل فلاورجان، پل بزرگمهر و پل فلزی از دیگر پلهای اصفهانند که هر یک از بناهای قدیمی و تاریخی این شهر به‌شمار می‌آیند.
11 ـ محله جلفا که در ساحل جنوبی زاینده‌رود قرار گرفته، منطقه ایست مشجر و با صفا که کلیسای ارامنه وانک با نقوشی زیبا و کاشی کاریهایی بسیار ظریف در آ ن واقع شده است.
اصفهان را با گز شیرین و مردم شیرین زبان آن و همچنین با هنرهای دستی و آثار هنری هنرمندان چیره دست اصفهانی می‌شناسند.
قلمزنی، زریبافی، قالیبافی، کاشی‌سازی، قلمکارسازی، میناکاری، نقره‌سازی، قلابدوزی، ملیله‌دوزی، گیوه‌بافی، خاتم‌کاری، گلدوزی، منبت‌کاری، کوزه و سفال سازی، و مینیاتور از هنرهای دستی اصفهان هستند که هر یک در نوع خود بی‌نظیرند.
مینیاتور ایرانی، در حقیقت شعر و موسیقی و نقاشی است. در این هنر، خیال، اندیشه، احساس و تعمق بیشتر دخالت دارند تا منظره ظاهری اشیا در طبیعت.
جامی در این باره می‌گوید:
اعیان همه شیشه‌های گوناگون بود کافتاد در آن پرتو خورشید وجود
هر شیشه که بود زرد یا سرخ و کبود خورشید در آن هم به همان رنگ نمود
در مینیاتور ایرانی، بیان صادقانه احساس هر هنرمند در قالب زیباییها به‌کمک تمنای رنگها و روانی خطوط، این امکان را به او می‌دهد تا در القای تفکر و اندیشه خود به‌بیننده موفق‌تر باشد.
از دلاوریهای مردم اصفهان و افتخارات مبارزاتی آن بسیار سخن می‌توان گفت. سرزمینی که مجاهدان بزرگی هم‌چون اصغر بدیع زادگان از بنیانگذاران سازمان مجاهدین خلق ایران و خانوادهٴ قهرمان شفایی با 6شهید از این خانواده را در خود پرورش داده است.
فرزندان مجاهد اصفهان در دوران مبارزه افشاگرانه سیاسی علیه ارتجاع و در دفاع از آزادی و دستاوردهای انقلاب مردم کارنامه پرافتخاری دارند. و شهدای گرانقدری نیز تقدیم نمودند.
برخی ستارگان پرفروغ آسمان شهیدان مجاهد، و جاودانه فروغهای این شهر عبارتند از، فضل‌الله تدین از کادرهای برجستهٴ مجاهدین به همراه دوتن دیگر از خانوادهٴ تدین زهرا و محمد تدین، عباسعلی جابرزاده و ثریا سنماری از کادرهای مسئول سازمان، همچنین مجاهد شهید هوشنگ منتظر الظهور، ورزشکار محبوب و ملی‌پوش کشتی فرنگی ایران، مجاهدین شهید دکترمرتضی شفایی، عفت خلیفه‌سلطانی، محمد شفایی، مریم شفایی، جواد شفایی و حسین جلیلی پروانه، اعضای خانوادهٴ قهرمان شفایی، مجاهد شهید حسین جنتی، عباسعلی باقری، مصطفی تذهیبی از افسران هوانیروز، بیژن آقازادهٴ نایینی، حسن نصر اصفهانی، و مجاهد شهید منصوره محبان میلیشیای 18ساله که حماسه‌های قهرمانی‌اش در زیر شکنجه از او اسطوره پایداری ساخت.
