۲۹خرداد سالروز خلع ید از شرکت استعماری نفت ایران و انگلیس، یک بار دیگر خاطره جاودانه پیشوای نهضت ضداستعماری ملت ایران دکتر محمد مصدق را در یادها زنده می‌کند.
پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در ۲۹اسفند ۱۳۲۹دکتر مصدق طرحی را با ۹ماده برای اجرای ملی شدن نفت به مجلس شورای ملی پیشنهاد داد. این طرح که به قانون «خلع‌ید» مشهور شد در ۵اردیبهشت ۱۳۳۰به تصویب مجلس رسید. در همان هنگام مجلس به نخست‌وزیری مصدق ابراز تمایل می‌کند و دکتر مصدق با هدف به اجرا گذاشتن قانون خلع‌ید نخست‌وزیری را می‌پذیرد و از ۹اردیبهشت ۱۳۳۰دولت مصدق شروع به کار می‌کند.
دولت انگلستان به ایران اخطار می‌کند که اجرای قانون ملی شدن برای ایران عواقب ناگواری خواهد داشت. اما به‌رغم این تهدیدها دکتر مصدق در ۱۸خرداد ۱۳۳۰هیأتی را برای خلع‌ید از شرکت انگلیسی به ریاست مهندس بازرگان عازم آبادان می‌کند. یک روز بعد انگلستان پیشنهاد مشارکت ۵۰–۵۰در نفت ایران را می‌دهد. این پیشنهاد نیز توسط دکتر مصدق مغایر با قانون ملی شدن نفت تشخیص داده می‌شود و رد می‌شود.
در روز ۲۹خرداد به‌طور رسمی از شرکت نفت ایران و انگلیس خلع ید شد.
به مناسبت این روز تاریخی و خاطره فراموشی ناپذیر رهبر نهضت ضداستعماری مردم ایران، سایت مجاهد دو سند تاریخی را تقدیم می‌کند.
اسناد تصویری از نهضت ملی شدن صنعت نفت
سند اول: سفر هیأت جکسون به ایران
به‌دنبال تصویب قانون خلع ید در مجلس و آغاز نخست‌وزیر دکتر مصدق، در روز ۲۰خرداد هیأتی به ریاست «بازیل جکسون » معاون رئیس شرکت نفت انگلیس، برای مذاکره پیرامون ملی شدن نفت از لندن عازم تهران می‌شود. در این هیأت «نویل گس»، امضاکننده قرارداد معروف گس – گلشائیان که پیش از ملی شدن نفت امتیازاتی را برای شرکت نفت ایران و انگلیس تضمین نمود، شرکت داشت. فیلمی که در زیر آمده است پرواز این هیأت از لندن و مصاحبه رئیس هیأت بازیل جکسون را نشان می‌دهد:
کلیپ اول
سفر هیأت جکسون به ایران
اسناد تصویری از نهضت ملی شدن صنعت نفت
سند دوم: بازگشت هیأت جکسون از ایران
سند تصویری بعدی برگشت هیأت جکسون از تهران را در تاریخ ۹تیر ۱۳۳۰نشان می‌دهد. در این سند جکسون، رئیس هیأت، به خبرنگاران از عدم موفقیت سفرش به تهران می‌گوید و اضافه می‌کند انگلستان حاضر به قبول نوعی از ملی شدن صنعت نفت بود اما نه آن نوعی که دولت مصدق به‌دنبال آن است. این آن جمله معروفی است که دکتر مصدق در پاسخ به آن گفت: «ملی شدن انواع ندارد و معنی آن همان است که در قانون مصوب ایران آمده است».
این سند بازگشت هیأت جکسون و موضع‌گیری او را نشان می‌دهد:
کلیپ دوم
کلیپ دوم:
بازگشت هیأت جکسون از ایران
