سؤال: در برنامهٔ گذشته، به مرزبندی با اسثتمار و ضرورت برقراری عدالت فراگیر در جامعه در دیدگاه قرآن اشاره کردید. اما در مورد مناسبات اقتصادی بین مردم در یک جامعه، بحثی نشد اگر امکان دارد دیدگاه قرآن در این زمینه را توضیح دهید؟
عباس داوری: در مورد مناسبات اقتصادی، یا به عبارت دقیقتر مناسبات تولیدی در یک جامعه، آنچه که مجاهدین از قرآن برداشت کردند، تماماً با برداشتهای دیگران فرق میکند. مجاهدین با تلاش و مایهگذاری فوقالعاده بنیانگذاران سازمان، بهویژه محمدآقا و بعد شاخه ایدئولوژی سازمان توانستند برداشتهای طبقاتی و آلوده به استثمار، از آیات قرآنی را دور بریزند و به جوهر ایدئولوژی اسلام در قرآن دست پیدا کنند و غبار از رخ دین بزدایند. تعلقات و آلودگیهای طبقاتی، مانع بزرگی در سر راه فهم و درک مطالب قرآنی است. قرآنی که علیه هر گونه استثمار، ظلم و ستم و تعدی بوده است. در زمینه فهم و درک آیات، قرآن خودش تعبیر بسیار رسا و پر محتوایی ارائه میکند و میگوید لایمسه الا المطهرون. جر کسانی که از ناپاکی و آلودگی به دور هستند، کس دیگری نمیتواند با محتوای آن قرآن تماس داشته باشد یعنی نمیتواند محتوای آن را لمس و درک کند. کسی که به حقوق دیگران تجاوز میکند، از شیرهٔ جان انسانها تغذیه کرده و ثروت رویهم انباشته میکند، مثل همین آخوندهای حاکم و دار و دستهٔ آنها، نمیتواند درک درستی از آیات خدا داشته باشد. در دیدگاه قرآن، بالاترین آلودگی و ناپاکی، تجاوز به حقوق دیگران است.
ببینید در قرآن کسانی که نماز میخوانند اما به حقوق دیگران تجاوز میکنند یا مانع رسیدن مردم به حقوق حقه خودشان از ثروتهای عمومی میشوند، با چه خشم و عتابی آنها را خطاب میکند؟ در سوره ماعون، یکی از سورههای شگفتانگیز کوچک قرآن میگوید:
فَوَیْل لِّلْمُصَلِّینَ {الماعون/۴} الَّذِینَ هُمْ عَن صَلَاتِهِمْ سَاهُونَ {الماعون/۵} الَّذِینَ هُمْ یُرَاؤُونَ {الماعون/۶} وَیَمْنَعُونَ الْمَاعُونَ {الماعون/۷}
پس وای بر نماز خوانان / آنهایی که با محتوای نماز کاری ندارند / همانها که ریاکاری میکنند / و مردم را از دسترسی به ثروتهای عمومی منع میکنند.
سؤال: شما ماعون را ثروتهای عمومی معنی کردید. آیا این معنی دقیقی است؟
عباس داوری: پدر طالقانی در معنی این کلمه مطالب بسیار عمیقی نوشته من از کتاب پرتوی از قرآن میخوانم: «ماعون: وسائل و آلات عمومی، مواد اولیه چون آب، آتش، نمک، آب جاری، باران پیدرپی. از معانی لغوی و موارد استعمال لغت خاص ماعون، که شرح داده شده، معلوم میشود که معنای اصلی آن مطلق منابع فیاض طبیعت است و سپس به آلات و وسائل عمومی تولید و زندگی که برای همه فراهم نمیشود و باید در دسترس همه باشد نیز اطلاق شده.»
بعد پدر طالقانی ادامه میدهد که «گروهی با چهره نماز ودین. حقوق حیاتی و سرمایه عمومی مردم را میربایند، اینها سزاوار نفرین ”ویل” و محکومند.
فعل یمنعون اشاره به این دارد که ماعون بهوضع و اقتضای طبیعی، برای انتفاع عموم است و آنچه آنرا محدود و عموم را از بهرهبرداری محروم میدارد، همین مردمان مانع و متجاوزند. پس برای برگشت به وضع اصلی و طبیعی که تعمیم منابع ثروت است باید این مانع ها برکنار شوند و دستشان کوتاه گردد و دیگر قانون و اصلی و مجوزی مورد ندارد.»
ملاحظه میشود که پدر طالقانی ماعون را حتی به وسائل تولید هم تعمیم میدهد. همین چند آیهای که از سوره ماعون خوانده شد، دقیقاً بیانگر وضع این حاکمیت فاسد و تبهکار است که چگونه نمازهای جمعه را به محلی برای سرکوب و فریبکاری و تجاوز به حقوق مردم قرار داده است. در حالی که قرآن اینها را نفرین میکند و با کلمه ویل یعنی وای بر اینها یاد میکند. نکتهٔ بسیار قابل تأمل در این آیاتی که خوانده شد، استفاده از فعل مضارع است یعنی از زمان نزول قرآن ناظر بر هر زمانی است که ممانعت از دسترسی مردم به ثروتها و امکانات عمومی توسط ستمگران وجود داشته باشد.
وقتی از یک طرف به این آیات از قرآن میرسیم و از طرف دیگر استثمارگری بیحد و حصر این رژیم از مردم ستمدیده ایران را میبینیم، به اهمیت مرزبندی بین استثمار کننده و استثمار شونده که محمد آقا بنیانگذار سازمان بیش از نیم قرن قبل بیان کرده، پی میبریم. این دقیقترین و عمیقترین مرزبندی با این رژیم ضدبشری است. این رژیم تلاش دارد که مرزبندی را بین مسلمان و غیرمسلمان، بین شیعه و سنی بکشد. اما آیات قرآن این دجالگری را افشا کرده و همانهایی که نماز خوان هم هستند اما اموال مردم را غارت و استثمار میکنند را دشمن اصلی معرفی میکند.
توجه کنید که خدا چطور در آیهٔ مربوط به نفی مطلق رباخواری، همانهایی که مسلمان هستند را مخاطب قرار میدهد و در آیات ۲۷۸و ۲۷۹سوره بقره میگوید:
یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبَا إِن کُنتُم مُّؤْمِنِینَ {البقرة/۲۷۸} فَإِن لَّمْ تَفْعَلُواْ فَأْذَنُواْ بِحَرْبٍ مِّنَ اللّهِ وَرَسُولِهِ وَإِن تُبْتُمْ فَلَکُمْ رُؤُوسُ أَمْوَالِکُمْ لاَ تَظْلِمُونَ وَلاَ تُظْلَمُونَ {البقرة/۲۷۹}
ای کسانی که ایمان آوردهاید، اگر دارای آرمان و ایمان هستید، رباخواری را ول کنید. پس اگر این کار را نکنید، این اعلان جنگی است از سوی خدا و پیامبرش بر شما و اگر توبه کردید، سرمایه مال خودتان است که نه ظلم میکنید و نه ظلم میشوید.
لازم به توضیح است که قبل از اسلام رباخواری در آن منطقه بسیار رواج داشت. خدا در قرآن در آیات مختلفی این کار را غلط و علیه جامعهٔ انسانی معرفی کرده بود. اما باز هم ادامه میدادند. تا اینکه خدا با رباخواری آنچنان مرزی کشید که این عمل استثمار مطلق را جنگیدن با خدا و رسول معرفی کرد.
شخص پیامبر اکرم هم در حجت الوداع همه مسلمانانی که به مکه آمده بودند را جمع و همهٔ آنها را مخاطب قرار داد و چند نکته بسیار مهم را به آنان و به همه مسلمانان تأکید کرد و برای هر موضوعی هم که مطرح میکرد سؤال مینمود آیا ابلاغ کردم؟ همه میگفتند آری.
یکی از این موضوعات مهمی که پیامبر پیرامون آن با مردم حرف زد، موضوع ربا بود. در آنجا گفت:
هر ربایی (منظور بهره مالی که رباخواران از مردم میگرفتند) هدر است یعنی از بین رفته و نباید به رباخوار داد. اما پول اصلی از آن شماست. خدا حکم کرده ربا نیست. ربای عباس ابن مطلب (عموی پیامبر که از رباخوران بهنام مکه بود) همهاش هدر و زیر پای من است.
این مرز بندی قرآن و رسول خدا را ببینید و مقایسه کنید با چپاولها و استثمارهایی که این آخوندهای حاکم، تحت نام صندوقها و مؤسسات مختلف رباخواری که راه انداختهاند. معاملات کثیف و سودهای نجومی که از طریق بازیکردن با پول و ارزهای خارجی راه انداختهاند.
سؤال: وقتی آیات خدا را میشنویم، به عمق مرزبندی که بنیانگذار سازمان محمدآقا کشیدند، بیشتر پی میبریم که تا کجا این برداشت از قرآن واقع گرایانه و درست بوده است.
عباس داوری: من اضافه کنم که بنیانگذار سازمان ما چه پاکی و جسارت ایدئولوژیک داشته که توانسته این مرزبندی را بکشد و اسلام انقلابی را به مردم نشان دهد. راز این همه دشمنی ارتجاع و آخوندهای حاکم با سازمان مجاهدین و سمبلهای آن در همین نقطه نهفته است.
ادامه دارد
برگرفته از سیمای آزادی
<